Slavernij

Nederland en de slavernij

Dit is een artikel over het Nederlandse slavernijverleden waarin de termen racist, activist, oude witte man, subsidieslurper, goedprater en cultuurmarxist niet voorkomen, behalve dan in deze eerste zin. De maatschappelijke discussie over de Nederlandse betrokkenheid bij de trans-Atlantische slavernij is de afgelopen jaren op hoge toon gevoerd, waarbij verdachtmakingen over oneervolle motieven en persoonlijke beledigingen niet ontbraken.

Aan de discussie namen volop wetenschappers deel, maar door al het verbale vuurwerk raakte de inhoud nogal eens op de achtergrond: wat weten we nu eigenlijk over het slavernijverleden van Nederland? Waarover zijn historici het eens en waarover vindt wetenschappelijk debat plaats?

Een rondgang langs Nederlandse slavernijdeskundigen leert dat veel meningsverschillen voortkomen uit de manier waarop bronnen worden geïnterpreteerd. Dit is niet gek, het raakt de kern van de wetenschappelijke geschiedschrijving: wanneer mag je op basis van onderzoek zeggen dat jouw lezing van het verleden de juiste is, en wanneer ga je te ver omdat je het bronmateriaal oprekt en aan cherry picking doet?

Over de cijfers bestaat in ieder geval consensus, zegt Gert Oostindie. Er zijn ongeveer 12,5 miljoen Afrikanen in slavernij weggevoerd, van wie er 600.000 door Nederlanders zijn verscheept. Ik denk dat er minder overeenstemming bestaat over het antwoord op de vraag wat nu de economische betekenis van de slavernij was en of die economische betekenis überhaupt belangrijk is.”

Over de rol die racisme speelde bij het tot slaaf maken en houden van Afrikanen zijn historici het ook wel eens. „Dat racisme is in de loop van de zestiende en zeventiende eeuw gegroeid en in de achttiende eeuw werd het dé rechtvaardiging voor de slavernij”, vat Piet Emmer, emeritus hoogleraar van de Europese expansie in Leiden, de consensus samen. Link

Vlees eten … barbaars?

, ,

Er zijn wereldwijd ongeveer 23 miljard kippen, 1,5 miljard koeien, 1,2 miljard schapen Bedenk je vervolgens hoe snel deze dieren worden opgekweekt en opgegeten: op dit moment zijn er 23 miljard kippen en over een paar maanden zijn er weer 23 miljard nieuwe kippen. En dan weer. En weer. Uiteindelijk worden er  Ter vergelijking: het aantal mensen dat ooit heeft geleefd -in de afgelopen 50.000 jaar- is ongeveer 110 miljard. We doen er nu minder dan anderhalf jaar over om even veel dieren te slachten.

 

Ik -RB- heb me vaak afgevraagd welke gewoonten onze kleinkinderen straks barbaars zullen vinden. Zullen zij naar de industriële veeteelt kijken zoals wij terugblikken op de Romeinse gladiatorengevechten? Of op de

Nog maar kort geleden werden miljoenen slaven verhandeld en uitgebuit. Maar haat en sadisme waren toen niet de grootste drijfveren. Het werd allemaal mogelijk gemaakt door onverschilligheid. Onze voorouders negeerden de behoeften, de emoties en het leed van de mensen die ze verhandelden. Dat is een constante in de geschiedenis – of het nu over de slavernij gaat of de We zien het immense leed dat we aanrichten gewoon niet.

De vleesindustrie is hier perfect voor ontworpen. In Nederland werkt minder dan De dieren worden door machines gevoed, gedood, verwerkt, ingepakt en opgestuurd. Ondertussen hoeven wij niet na te denken over het leed van die miljarden koeien, varkens, schapen en kippen.

En dus blijven we ze zien als dingen, terwijl het wetenschappelijke bewijs voor hun rijke gevoelsleven zich opstapelt. Eén ding is zeker: als we voor iedere schnitzel een kort filmpje moeten bekijken over het leven van het geslachte dier, zouden we geen hap door de keel krijgen.

Waarom was ik zo lang blind voor iets wat veel twaalfjarige meisjes intuïtief begrijpen? Het antwoord is simpel: ik wilde het niet weten. Of beter gezegd: ik wist genoeg om te weten dat ik niet meer wilde weten. Zoals onze voorouders niet wilden erkennen dat de aarde om de zon draait, zo lukte het mij niet om koeien, varkens, schapen en kippen als wezens met gevoelens te zien.

Het goede nieuws: er bestaat zoiets als vooruitgang in de geschiedenis. Ideeën veranderen. Ogen gaan open. De kring van wezens waar we om geven, kan groeien.

Ik geef eerlijk toe: ik was er rijkelijk laat bij. Maar ik vermoed dat er nog veel meer mensen zijn zoals ik, die eigenlijk wel weten dat het tijd is om te stoppen met vlees, maar die deze ongemakkelijke waarheid steeds ontwijken. Link

Het kasteel van Elmina

,

Geen ander deel van de Nederlandse geschiedenis heeft zo veel impact gehad op het beeld van de westerse wereld als de slavenhandel in West-Afrika. Bijna drie eeuwen lang, van 1612 tot 1872, bezat Nederland een tiental forten aan de toenmalige Goudkust (het huidige Ghana). Het belangrijkste was het kasteel van Elmina. Hiervandaan werden Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen op onmenselijke wijze naar Noord- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied verscheept.

Het kasteel van Elmina beschrijft hoe leven en handel rond dit fort verliepen. Van Engelen trekt vanaf de kust het Afrikaanse binnenland in en bezoekt de plaatsen waaruit de slaven werden weggevoerd. Gaandeweg verdiept hij zich in de discussie rond slavernij die de laatste jaren in Nederland is opgelaaid. Was de slavenhandel niet minstens zo Afrikaans als Europees? Dit boek is een beklemmend verhaal over een geschiedenis die doorwerkt tot op de dag van vandaag en niet mag worden vergeten. Link – Link

Afrikaanse rol in de slavernij

,

Mijn vader zaliger Clarence Breeveld had eerder een soortgelijke ervaring. Hij maakte in 2003 met Frank Zichem de documentaire Katibo Yeyewaarvoor hij niet alleen in Suriname maar ook in Ghana op zoek ging naar zijn roots. De reis naar Ghana was leerzaam maar confronterend voor mijn vader. „Ik ben in Ghana warm ontvangen, als een echte broeder”, zei hij. „Maar tegelijkertijd merkte ik dat mensen nauwelijks over de slavernij wensen te praten. Enkele dorpsoudsten durfden het wel en vertelden mij dat het een goedgeorganiseerde puinhoop was waar Afrikaanse naties een primaire rol speelden.” Link

Wat wisten de ingescheepte slaven zelf?

,

P.C. Emmer
Geschiedenis van de Nederlandse slavenhandel
NwAdam

De handel in Afrikaanse slaven door Europese slavenhandelaren werd mede mogelijk gemaakt doordat de interne slavernij op het Afrikaanse continent wijdverbreid was. Tot 1650 werden de meeste Afrikaanse slaven verkocht aan Afrikanen die zich met de productie en de handel in goud bezighielden, en aan Arabische slavenhandelaren die de – veelal vrouwelijke – slaven naar het Midden-Oosten brachten.

Zelfs de ruim 12 miljoen slaven, die tussen 1600 en 1880 met westerse schepen uit Afrika werden weggehaald, maakten waarschijnlijk nog niet de helft uit van het aantal slaven dat in diezelfde periode binnen Afrika werd verhandeld en via de Arabische slavenhandel het continent verliet. Link

‘Weggestopt is het slavernijverleden al jaren niet meer’

,

Van Gelder pakt er de Canon van Nederland bij en recente kranten en tijdschriften. „Kijk, allemaal plaatjes van slaven. Afgebeeld aan de galg, aan een ketting. Het zijn iconische beelden, allen getekend door Stedman. Hij tekende ook bloemen, het dagelijks leven. Maar voor het illustreren van de huidige discussie over slavernij is hij dé bron.” Link

De oplossing waar niet over wordt gerept …

, ,

Een wapen tegen honger. Tegen armoede. Tegen drugs- en wapenhandel. Tegen slavernij. Tegen piraterij. Zet het goed in en we verdienen er ook nog eens $50 tot $100 miljard mee. En, niet onbelangrijk, bij juiste inzet blijven honderdduizenden migranten erdoor thuis.

Vrijwel iedereen is het hierover eens. 1. De Wereldbank zegt het. 2. Interpol zegt het. 3. Het Amerikaanse leger zegt het. 4. VN-rapporten zeggen het. 5. Denktanks en milieuorganisaties zeggen het. 6. Biologen, sociologen en criminologen zeggen het. 7. Zelfs Brexit-o-loog Nigel Farage zegt het …,

… maar geen politicus in Nederland die je er ooit over hoort. Link

Kwame Anthony Appiah

,

U bent zelf opgegroeid in Ghana, uw vader was een Ghanees, uw moeder Engels, hoe kijkt u aan tegen de schuld van Nederland? Moeten schoolboeken hier herschreven worden? Dienen witte Nederlanders zich collectief te schamen voor hun aandeel in de slavernij?

“Ik denk dat je gewoon de waarheid moet vertellen. Maar dat doet niemand!

De Atlantische slavenhandel was afschuwelijk, maar het was geen complot van witte mensen. Niemand dwong West-Afrikanen mee te doen, ze boden ons geld aan of wapens of zijde. Die Afrikanen zagen de mensen die ze verhandelden niet als zwart – dat waren ze zelf ook – maar als volkeren die ze net hadden veroverd, of als criminelen.

Er waren witte christenen die slaven vervoerden, er waren witte missionarissen die ertegen waren. Sommige Nederlanders profiteerden, andere verzetten zich. Slavernij is een probleem van ménsen. En dat is het nog steeds. Ménsen worden verleid door geld – denk maar aan de kledingindustrie in Bangladesh. Het is aan ons te bedenken of we medeplichtig willen zijn aan die uitbuiting of niet.” Link

Scroll to Top